Sản phẩm mới nào trước khi ra mắt khách hàng cũng phải vượt qua một quy trình để xây dựng và phát triển. Quy trình này khá phức tạp, đặc biệt là đối với các sản phẩm công nghệ cao như ôtô và xe máy. Bài viết này sẽ giới thiệu đến bạn quy trình cơ bản nhất để một sản phẩm ôtô, xe máy mới bước ra tới thị trường.
Có rất nhiều việc xảy ra trước khi một mẫu xe được đưa vào sản xuất.[/i]
Nghiên cứu thị trường
Các nhà sản xuất sẵn sàng chi trả các khoản phí để mua các báo cáo của các công ty nghiên cứu thị trường độc lập. Và qua đó họ lập nên các chiến lược tiếp thị sản phẩm mới. Bạn đã bao giờ từng đến các trung tâm bán ôtô lớn và đề đạt các tính năng mà bạn cần cho một chiếc xe? Nếu có, thì tức là ý kiến của bạn đã được bộ phận bán hàng lưu lại và xem xét. Có thể trong một ngày không xa, các góp ý của bạn sẽ xuất hiện trên một mẫu xe đình đám nào đó. Tất nhiên là không phải mọi ý kiến ghi nhận đều sẽ được xem xét để đưa vào sản phẩm. Trong tương lai, sẽ có các ứng dụng điện tử chịu trách nhiệm thu thập thông tin phản hồi từ khách hàng.
Sách lược kinh doanh
Dựa trên các yếu tố đầu vào thu nhận từ thị trường và các dữ liệu thống kê, một báo cáo sẽ được ra đời. Trong đó sẽ đầy đủ các chi tiết về thông số kỹ thuật như loại xe (hatchback, sedan…), động cơ (điện, diesel…), hệ thống truyền động (số tay, số tự động…), kích thước xe, tính năng, thị trường mục tiêu, vốn đầu tư, lợi nhuận trên đầu tư. Tất cả các yếu tố trên sẽ xuất hiện trong báo cáo chiến lược kinh doanh. Đây cũng là bước quan trọng để quyết định nâng cấp trên nền tảng hiện có hay bắt tay phát triển một sản phẩm mới.
Phát triển động cơ đòi hỏi đầu tư nhiều thời gian và tiền bạc.[/i]
Để quyết định sẽ phát triển một mẫu xe mới hay dựa trên một nền tảng sẵn có, các hãng xe sẽ dựa vào một số yếu tố mang tính kỹ thuật, nhưng chủ yếu là căn cứ vào đánh giá của khách hàng. Các nhà sản xuất sẽ xem xét các mẫu xe thuộc các phân khúc khác nhau nhưng cùng dựa trên một nền tảng. Bằng cách đó, có thể tiết kiệm chi phí để phát triển các chi tiết đã phổ biến, dẫn đến giảm giá bán tổng thể. Và cuối cùng là hấp dẫn khách hàng nhờ giá cả.
Sau khi các trường hợp kinh doanh đã được trù tính và chuẩn bị. Dự án này sẽ được đưa ra ban giám đốc điều hành để phê duyệt. Ở đây có thể dự án sẽ được chấp nhận hoặc yêu cầu bổ sung để hoàn thiện hơn nữa. Quá trình này sẽ lặp đi lặp lại nếu dự án vẫn chưa đủ sức thuyết phục.
Thiết kế và phát triển sản phẩm
Một khi chiến lược kinh doanh đẫ được phê duyệt thì bước tiếp theo chính là bắt tay vào hành động. Nếu bạn nghĩ rằng bộ phận sản xuất là bộ phận duy nhất tham gia vào quá trình phát triển tiếp theo của sản phẩm thì bạn đã nhầm. Phát triển sản phẩm là một quy trình đòi hỏi sự tham gia của rất nhiều bộ phận như: sản xuất, chiến lược, chuỗi cung ứng, qui trình…
Các chuyên gia từ nhiều lĩnh vực khác nhau sẽ làm việc để sản xuất ra các bộ phận như động cơ, hộp số, khung gầm, hệ thống treo, hệ thống phanh, tay lái… và các nhóm phải làm việc đồng bộ. Sau đó, một nhóm khác sẽ chịu trách nhiệm điều phối giữa các nhóm, lắp ráp và đảm bảo rằng mọi thứ đang đi đúng hướng. Một quy trình sản xuất chỉ có thể hoạt động trơn tru khi các bộ phận của nó được gắn kết chặt chẽ. Sau khi quy trình hoàn thành thì các mẫu thiết kế trở thành các sản phẩm thực và đi tới các bộ phận tiếp theo.
Công việc tiếp theo là của nhóm quản lý chuỗi và phát triển sản phẩm cơ sở, hay thường được gọi là mẫu concept. Mẫu concept là mẫu xe sẽ không xuất hiện trên thị trường, nhưng chính là nền tảng ghi nhận đánh giá phản hồi trước khi chiếc xe thành phẩm ra đời. Các bộ phận cơ bản sẽ được thiết kế, bố trí, sắp đặt sao cho hài hòa trong không gian bên trong của chiếc xe. Tất nhiên sự hài hòa sẽ không thể đạt được sau lần đầu thiết kế, nhưng quá trình này sẽ lặp đi lặp lại cho đến khi hàng nghìn bộ phận nhỏ trở nên khăng khít.
Concept là một cách tốt để tạo hiệu ứng trên thị trường.[/i]
Bản concept mặc dù không xuất hiện trên đường phố nhưng nó sẽ xuất hiện trong các phòng trưng bày, các triển lãm – nơi mà sản phẩm mới được ra mắt. Sự thật là nhiều người thường cảm thấy các phiên bản sản xuất đại trà “hụt hơi” khá nhiều so với mẫu concept. Tất nhiên một phiên bản chuẩn mực sẽ hào nhoáng và thu hút người nhìn hơn so với phiên bản được sản xuất sau đó. Đây là chiến lược marketing mà các nhà sản xuất hay sử dụng để thu hút cái nhìn của các chuyên gia cũng như các đơn đặt hàng của người tiêu dùng. Không thể khẳng định là tất cả các mẫu xe đều như thế nhưng tỉ lệ khá lớn là rơi vào tình trạng này.
Thử nghiệm đóng vai trò quan trọng.[/i]
Thử nghiệm
Sau giai đoạn tạo mẫu, một số lượng hạn chế của các phiên bản thương mại sẽ được bắt tay vào sản xuất với mục đích thử nghiệm. Trên các mẫu này, các bài kiểm tra sẽ được tiến hành để đánh giá các chỉ tiêu như sức chịu đựng, hiệu suất động cơ… Các nhà sản xuất đặc biệt coi trọng giai đoạn này, nhất là với các mẫu xe hoàn toàn mới.
Các bài kiểm tra này thường được các trung tâm hoặc các tổ chức thứ 3 chịu trách nhiệm đánh giá chất lượng. Qua kiểm tra, các thông số của sản phẩm sẽ đến tay khách hàng một cách khách quan.
Chính phủ cấp phép
Trước khi xe được đưa vào sản xuất thương mại, nó cần được chứng nhận bởi các cơ quan thuộc chính phủ. Ở nhiều nước trên thế giới, có khá nhiều các cơ quan được chính phủ ủy thác trách nhiệm cấp phép cho sản phẩm mới. Thường thì các cơ quan này sẽ quan tâm nhất đến thử nghiệm độ bền của các sản phẩm mới. Nếu các sản phẩm này vượt qua các bài kiểm tra về va chạm tiêu chuẩn thì sẽ được cấp phép để bán ra thị trường.
Sản xuất
Bắt đầu sản xuất luôn là một dấu mốc đặc biệt đối với hãng xe.[/i]
Đối với những mẫu xe hoàn toàn mới, một dây chuyền sản xuất phải được thiết lập giành riêng cho nó. Các nhà sản xuất phải chi ra một lượng tiền khá lớn để lắp đặt máy móc công nghệ cao nhằm gia công, lắp ráp và thử nghiệm các thành phần của xe. Phải mất thời gian một vài tháng để xây dựng một đơn vị sản xuất hoàn chỉnh. Và không phải dây chuyền này luôn hoạt động hết công suất mà nó sẽ dựa theo số lượng của từng đơn đặt hàng. Ban đầu tỷ lệ sản phẩm có lỗi có thể tương đối cao, nhưng sau một thời gian sẽ giảm đi. Để khắc phục điều này, dây chuyền sẽ chạy thử ra sản phẩm nhỏ giọt cho đến khi tỷ lệ sản phẩm tốt được đi vào ổn định, khi đó sản phẩm mới được chính thức tung ra thị trường.
Bán hàng và dịch vụ
Đây không phải là một khâu mới nhưng nó rất quan trọng với cả một quá trình xây dựng sản phẩm. Xe mới thường được ra mắt tại các cửa hàng giới thiệu sản phẩm chính hãng hoặc các trung tâm dịch vụ ủy quyền. Một chiếc xe ôtô tiêu chuẩn thường có tuổi thọ lên tới 7 năm, vì thế các nhà sản xuất phụ tùng sẽ có gói hỗ trợ cho khách hàng trong vòng 7 năm (kể từ ngày mua xe).
Nhiều việc phải làm sau sản xuất và trước khi xe đến showroom.[/i]
Không phải mọi sản phẩm ôtô, xe máy đều đi vào thị trường qua đúng quy trình như trên, nhưng quy trình này là cách tiếp cận thị trường phổ biến nhất của các công ty lớn. Và tất nhiên ở trong bất cứ lĩnh vực nào cũng có trường hợp ngoại lệ. Có những công ty đã từng đọc sai xu hướng phát triển của thị trường khiến họ tung ra sản phẩm “chìm nghỉm” ngay khi ra mắt. Vì thề việc phát triển một sản phẩm mới không hề dễ dàng với bất kỳ công ty nào, kể cả họ có đi đúng quy trình hay không.
Phan Liên (TTTĐ)
Nghiên cứu thị trường
Các nhà sản xuất sẵn sàng chi trả các khoản phí để mua các báo cáo của các công ty nghiên cứu thị trường độc lập. Và qua đó họ lập nên các chiến lược tiếp thị sản phẩm mới. Bạn đã bao giờ từng đến các trung tâm bán ôtô lớn và đề đạt các tính năng mà bạn cần cho một chiếc xe? Nếu có, thì tức là ý kiến của bạn đã được bộ phận bán hàng lưu lại và xem xét. Có thể trong một ngày không xa, các góp ý của bạn sẽ xuất hiện trên một mẫu xe đình đám nào đó. Tất nhiên là không phải mọi ý kiến ghi nhận đều sẽ được xem xét để đưa vào sản phẩm. Trong tương lai, sẽ có các ứng dụng điện tử chịu trách nhiệm thu thập thông tin phản hồi từ khách hàng.
Sách lược kinh doanh
Dựa trên các yếu tố đầu vào thu nhận từ thị trường và các dữ liệu thống kê, một báo cáo sẽ được ra đời. Trong đó sẽ đầy đủ các chi tiết về thông số kỹ thuật như loại xe (hatchback, sedan…), động cơ (điện, diesel…), hệ thống truyền động (số tay, số tự động…), kích thước xe, tính năng, thị trường mục tiêu, vốn đầu tư, lợi nhuận trên đầu tư. Tất cả các yếu tố trên sẽ xuất hiện trong báo cáo chiến lược kinh doanh. Đây cũng là bước quan trọng để quyết định nâng cấp trên nền tảng hiện có hay bắt tay phát triển một sản phẩm mới.
Để quyết định sẽ phát triển một mẫu xe mới hay dựa trên một nền tảng sẵn có, các hãng xe sẽ dựa vào một số yếu tố mang tính kỹ thuật, nhưng chủ yếu là căn cứ vào đánh giá của khách hàng. Các nhà sản xuất sẽ xem xét các mẫu xe thuộc các phân khúc khác nhau nhưng cùng dựa trên một nền tảng. Bằng cách đó, có thể tiết kiệm chi phí để phát triển các chi tiết đã phổ biến, dẫn đến giảm giá bán tổng thể. Và cuối cùng là hấp dẫn khách hàng nhờ giá cả.
Sau khi các trường hợp kinh doanh đã được trù tính và chuẩn bị. Dự án này sẽ được đưa ra ban giám đốc điều hành để phê duyệt. Ở đây có thể dự án sẽ được chấp nhận hoặc yêu cầu bổ sung để hoàn thiện hơn nữa. Quá trình này sẽ lặp đi lặp lại nếu dự án vẫn chưa đủ sức thuyết phục.
Thiết kế và phát triển sản phẩm
Một khi chiến lược kinh doanh đẫ được phê duyệt thì bước tiếp theo chính là bắt tay vào hành động. Nếu bạn nghĩ rằng bộ phận sản xuất là bộ phận duy nhất tham gia vào quá trình phát triển tiếp theo của sản phẩm thì bạn đã nhầm. Phát triển sản phẩm là một quy trình đòi hỏi sự tham gia của rất nhiều bộ phận như: sản xuất, chiến lược, chuỗi cung ứng, qui trình…
Các chuyên gia từ nhiều lĩnh vực khác nhau sẽ làm việc để sản xuất ra các bộ phận như động cơ, hộp số, khung gầm, hệ thống treo, hệ thống phanh, tay lái… và các nhóm phải làm việc đồng bộ. Sau đó, một nhóm khác sẽ chịu trách nhiệm điều phối giữa các nhóm, lắp ráp và đảm bảo rằng mọi thứ đang đi đúng hướng. Một quy trình sản xuất chỉ có thể hoạt động trơn tru khi các bộ phận của nó được gắn kết chặt chẽ. Sau khi quy trình hoàn thành thì các mẫu thiết kế trở thành các sản phẩm thực và đi tới các bộ phận tiếp theo.
Công việc tiếp theo là của nhóm quản lý chuỗi và phát triển sản phẩm cơ sở, hay thường được gọi là mẫu concept. Mẫu concept là mẫu xe sẽ không xuất hiện trên thị trường, nhưng chính là nền tảng ghi nhận đánh giá phản hồi trước khi chiếc xe thành phẩm ra đời. Các bộ phận cơ bản sẽ được thiết kế, bố trí, sắp đặt sao cho hài hòa trong không gian bên trong của chiếc xe. Tất nhiên sự hài hòa sẽ không thể đạt được sau lần đầu thiết kế, nhưng quá trình này sẽ lặp đi lặp lại cho đến khi hàng nghìn bộ phận nhỏ trở nên khăng khít.
Bản concept mặc dù không xuất hiện trên đường phố nhưng nó sẽ xuất hiện trong các phòng trưng bày, các triển lãm – nơi mà sản phẩm mới được ra mắt. Sự thật là nhiều người thường cảm thấy các phiên bản sản xuất đại trà “hụt hơi” khá nhiều so với mẫu concept. Tất nhiên một phiên bản chuẩn mực sẽ hào nhoáng và thu hút người nhìn hơn so với phiên bản được sản xuất sau đó. Đây là chiến lược marketing mà các nhà sản xuất hay sử dụng để thu hút cái nhìn của các chuyên gia cũng như các đơn đặt hàng của người tiêu dùng. Không thể khẳng định là tất cả các mẫu xe đều như thế nhưng tỉ lệ khá lớn là rơi vào tình trạng này.
Thử nghiệm
Sau giai đoạn tạo mẫu, một số lượng hạn chế của các phiên bản thương mại sẽ được bắt tay vào sản xuất với mục đích thử nghiệm. Trên các mẫu này, các bài kiểm tra sẽ được tiến hành để đánh giá các chỉ tiêu như sức chịu đựng, hiệu suất động cơ… Các nhà sản xuất đặc biệt coi trọng giai đoạn này, nhất là với các mẫu xe hoàn toàn mới.
Các bài kiểm tra này thường được các trung tâm hoặc các tổ chức thứ 3 chịu trách nhiệm đánh giá chất lượng. Qua kiểm tra, các thông số của sản phẩm sẽ đến tay khách hàng một cách khách quan.
Chính phủ cấp phép
Trước khi xe được đưa vào sản xuất thương mại, nó cần được chứng nhận bởi các cơ quan thuộc chính phủ. Ở nhiều nước trên thế giới, có khá nhiều các cơ quan được chính phủ ủy thác trách nhiệm cấp phép cho sản phẩm mới. Thường thì các cơ quan này sẽ quan tâm nhất đến thử nghiệm độ bền của các sản phẩm mới. Nếu các sản phẩm này vượt qua các bài kiểm tra về va chạm tiêu chuẩn thì sẽ được cấp phép để bán ra thị trường.
Sản xuất
Đối với những mẫu xe hoàn toàn mới, một dây chuyền sản xuất phải được thiết lập giành riêng cho nó. Các nhà sản xuất phải chi ra một lượng tiền khá lớn để lắp đặt máy móc công nghệ cao nhằm gia công, lắp ráp và thử nghiệm các thành phần của xe. Phải mất thời gian một vài tháng để xây dựng một đơn vị sản xuất hoàn chỉnh. Và không phải dây chuyền này luôn hoạt động hết công suất mà nó sẽ dựa theo số lượng của từng đơn đặt hàng. Ban đầu tỷ lệ sản phẩm có lỗi có thể tương đối cao, nhưng sau một thời gian sẽ giảm đi. Để khắc phục điều này, dây chuyền sẽ chạy thử ra sản phẩm nhỏ giọt cho đến khi tỷ lệ sản phẩm tốt được đi vào ổn định, khi đó sản phẩm mới được chính thức tung ra thị trường.
Bán hàng và dịch vụ
Đây không phải là một khâu mới nhưng nó rất quan trọng với cả một quá trình xây dựng sản phẩm. Xe mới thường được ra mắt tại các cửa hàng giới thiệu sản phẩm chính hãng hoặc các trung tâm dịch vụ ủy quyền. Một chiếc xe ôtô tiêu chuẩn thường có tuổi thọ lên tới 7 năm, vì thế các nhà sản xuất phụ tùng sẽ có gói hỗ trợ cho khách hàng trong vòng 7 năm (kể từ ngày mua xe).
Không phải mọi sản phẩm ôtô, xe máy đều đi vào thị trường qua đúng quy trình như trên, nhưng quy trình này là cách tiếp cận thị trường phổ biến nhất của các công ty lớn. Và tất nhiên ở trong bất cứ lĩnh vực nào cũng có trường hợp ngoại lệ. Có những công ty đã từng đọc sai xu hướng phát triển của thị trường khiến họ tung ra sản phẩm “chìm nghỉm” ngay khi ra mắt. Vì thề việc phát triển một sản phẩm mới không hề dễ dàng với bất kỳ công ty nào, kể cả họ có đi đúng quy trình hay không.
Phan Liên (TTTĐ)