Theo Reuters, Chính phủ Trung Quốc vừa công bố bản dự thảo kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5 năm giai đoạn 2026–2030, trong đó lần đầu tiên sau hơn một thập kỷ, xe điện (EV) và các phương tiện năng lượng mới không còn nằm trong danh sách các ngành công nghiệp chiến lược. Động thái này cho thấy sự thay đổi định hướng lớn của Bắc Kinh trong bối cảnh ngành xe điện đang đối mặt với tình trạng dư cung và cạnh tranh khốc liệt.
Trong ba kỳ kế hoạch 5 năm gần nhất, phương tiện năng lượng mới (NEV) — bao gồm xe điện, xe hybrid sạc điện và xe chạy bằng pin nhiên liệu — luôn được coi là trụ cột trong chiến lược công nghiệp mới nổi của Trung Quốc. Sự hậu thuẫn từ chính phủ trung ương và địa phương, thông qua các gói trợ cấp trị giá hàng tỷ USD, đã giúp Trung Quốc nhanh chóng vươn lên vị trí dẫn đầu toàn cầu trong cả sản xuất và tiêu dùng xe điện.
Tuy nhiên, theo thông tin từ Tân Hoa Xã hôm 28/10, trong bản kế hoạch 5 năm lần thứ 15, Trung Quốc chuyển trọng tâm sang các lĩnh vực công nghệ cao mới như công nghệ lượng tử, sản xuất sinh học, năng lượng hydro và hợp hạch hạt nhân – được coi là các động lực tăng trưởng chủ lực trong thập kỷ tới. NEV không còn được liệt kê trong danh mục ưu tiên.
Ngành ô tô vẫn được đề cập trong kế hoạch với mục tiêu thúc đẩy tiêu dùng. Chính phủ kêu gọi gỡ bỏ các hạn chế mua xe tại một số đô thị lớn – một chính sách từng được áp dụng nhằm kiểm soát ô nhiễm và tắc nghẽn giao thông.
Thị trường ô tô Trung Quốc hiện là lớn nhất thế giới, song cũng đang đối mặt với tình trạng dư thừa công suất, cuộc chiến giá kéo dài và sức mua suy giảm. Trong bối cảnh đó, việc tiếp tục đổ vốn vào sản xuất xe điện được cho là không còn bền vững.
Phát biểu về định hướng mới, Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh sự cần thiết phải tránh đầu tư tràn lan và kêu gọi các địa phương tiếp cận một cách lý trí và thực tế, thay vì chạy đua phát triển cùng một loại hình lực lượng sản xuất mới. Ông cũng từng đặt vấn đề liệu tất cả các tỉnh có cần thiết phải xây dựng ngành công nghiệp AI, điện toán hiệu năng cao và xe điện hay không.
Từ khi chính thức thúc đẩy xe điện năm 2009, hàng loạt địa phương như Hợp Phì và Tây An đã vươn lên thành trung tâm sản xuất EV mới của Trung Quốc. Sự phát triển nhanh chóng này góp phần vào mục tiêu trở thành quốc gia đổi mới hàng đầu, nhưng cũng khiến thị trường nội địa rơi vào tình trạng bão hòa, với hàng chục thương hiệu tranh giành thị phần trong điều kiện giá cả giảm sút và lạm phát âm kéo dài.
Thêm vào đó, triển vọng xuất khẩu xe điện của Trung Quốc cũng đang trở nên bất ổn do căng thẳng thương mại với Mỹ và EU – nơi đang xem xét các rào cản kỹ thuật và thuế để kiểm soát ảnh hưởng của hàng hóa Trung Quốc.
Theo kế hoạch, bản đầy đủ của kế hoạch 5 năm lần thứ 15 sẽ được công bố chính thức tại kỳ họp Quốc hội Trung Quốc vào tháng 3/2026.
Trong ba kỳ kế hoạch 5 năm gần nhất, phương tiện năng lượng mới (NEV) — bao gồm xe điện, xe hybrid sạc điện và xe chạy bằng pin nhiên liệu — luôn được coi là trụ cột trong chiến lược công nghiệp mới nổi của Trung Quốc. Sự hậu thuẫn từ chính phủ trung ương và địa phương, thông qua các gói trợ cấp trị giá hàng tỷ USD, đã giúp Trung Quốc nhanh chóng vươn lên vị trí dẫn đầu toàn cầu trong cả sản xuất và tiêu dùng xe điện.
Tuy nhiên, theo thông tin từ Tân Hoa Xã hôm 28/10, trong bản kế hoạch 5 năm lần thứ 15, Trung Quốc chuyển trọng tâm sang các lĩnh vực công nghệ cao mới như công nghệ lượng tử, sản xuất sinh học, năng lượng hydro và hợp hạch hạt nhân – được coi là các động lực tăng trưởng chủ lực trong thập kỷ tới. NEV không còn được liệt kê trong danh mục ưu tiên.
Ngành ô tô vẫn được đề cập trong kế hoạch với mục tiêu thúc đẩy tiêu dùng. Chính phủ kêu gọi gỡ bỏ các hạn chế mua xe tại một số đô thị lớn – một chính sách từng được áp dụng nhằm kiểm soát ô nhiễm và tắc nghẽn giao thông.
Thị trường ô tô Trung Quốc hiện là lớn nhất thế giới, song cũng đang đối mặt với tình trạng dư thừa công suất, cuộc chiến giá kéo dài và sức mua suy giảm. Trong bối cảnh đó, việc tiếp tục đổ vốn vào sản xuất xe điện được cho là không còn bền vững.
Phát biểu về định hướng mới, Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh sự cần thiết phải tránh đầu tư tràn lan và kêu gọi các địa phương tiếp cận một cách lý trí và thực tế, thay vì chạy đua phát triển cùng một loại hình lực lượng sản xuất mới. Ông cũng từng đặt vấn đề liệu tất cả các tỉnh có cần thiết phải xây dựng ngành công nghiệp AI, điện toán hiệu năng cao và xe điện hay không.
Từ khi chính thức thúc đẩy xe điện năm 2009, hàng loạt địa phương như Hợp Phì và Tây An đã vươn lên thành trung tâm sản xuất EV mới của Trung Quốc. Sự phát triển nhanh chóng này góp phần vào mục tiêu trở thành quốc gia đổi mới hàng đầu, nhưng cũng khiến thị trường nội địa rơi vào tình trạng bão hòa, với hàng chục thương hiệu tranh giành thị phần trong điều kiện giá cả giảm sút và lạm phát âm kéo dài.
Thêm vào đó, triển vọng xuất khẩu xe điện của Trung Quốc cũng đang trở nên bất ổn do căng thẳng thương mại với Mỹ và EU – nơi đang xem xét các rào cản kỹ thuật và thuế để kiểm soát ảnh hưởng của hàng hóa Trung Quốc.
Theo kế hoạch, bản đầy đủ của kế hoạch 5 năm lần thứ 15 sẽ được công bố chính thức tại kỳ họp Quốc hội Trung Quốc vào tháng 3/2026.